اثر امواج تلفن های همراه (۹۴۰ مگا هرتز) بر رشد و نمو قبل از تولد سیستم خون ساز موش

زمینه و هدف: استفاده روز افزون از دستگاه های مولد مایکروویو نظیر تلفن های همراه در زندگی روزمره سبب نگرانی های بسیاری در مورد اثرات امواج آنها بر سلامت انسان شده است. در تحقیق حاضر اثرات امواج شبیه سازی شده تلفن های همراه با فرکانس 940 مگا هرتز بر سیستم خون ساز جنین موش بررسی شده است. روش بررسی: در یک مطالعه تجربی موش ماده حامله نژاد balb/c به گروه های کنترل، شاهد آزمایشگاهی و تجربی 1 و 2 (حداقل 5 سر موش در هر گروه) تقسیم شدند. گروه تجربی از روز هشتم رشد و نمو جنین به مدت 4 یا 10 روز (هر روز به مدت 4 ساعت) با امواج شبیه سازی شده تلفن های همراه (940 مگا هرتز) مواجه شدند. در پایان دوره تیماری نمونه های مربوطه تشریح و ابتدا وزن و طول فرق سری ـ نشیمنگاهی جنین ها اندازه گیری و سپس برای انجام مطالعات بافت شناسی با میکروسکوپ نوری آماده سازی و به روش هماتوکسیلین ائوزین هاریس رنگ آمیزی شد. داده های کمی حاصل به کمک آزمون آماری t و من ویتنی تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: بررسی ریخت شناسی جنین های 18 روزه هیچگونه ناهنجاری نشان نداد. همچنین بین گروه ها تغییر معنی دار در طول فرق سری نشیمنگاهی مشاهده نشد، لیکن وزن جنین های تجربی (gr 017/0±263/1) نسبت به شاهد (gr 006/0±268/1) افزایش معنی دار نشان داد (05/0p<). مطالعه مقاطع بافتی در جنین های 12 روزه تغییری در وضعیت سلولی و بافتی کیسه زرده نمونه های تجربی نسبت به شاهد نشان نداد. همچنین مطالعات بافت شناسی جنین های 18 روزه تغییری در ساختار کلی بافت های کبد، طحال و مغز استخوان نشان نداد، ولی تعداد مگاکاریوسیت طحال و گلبول های قرمز فاقد هسته در مغز استخوان نمونه های تجربی نسبت به شاهد افزایش معنی داری نشان داد (05/0p<). نتیجه گیری: امواج شبیه سازی شده تلفن های همراه با فرکانس 940 مگا هرتز بر بافت های اصلی خون ساز همچون طحال، کبد، کیسه زرده و مغز استخوان جنین موش نژاد balb/c اثرات عمیق ندارد. لیکن باعث تغییر معنی دار در برخی از سلول های این بافت ها و همچنین وزن جنین های تجربی می شود.